Sztuka starożytnej Grecji – wszystko co musisz wiedzieć

Sztuka starożytnej Grecji odcisnęła się mocno na kartach historii. Stworzyła kanon sztuki, na którym artyści wzorują się do dzisiaj. Grecy byli bardzo uzdolnieni artystycznie oraz intelektualnie. Chętnie też brali przykład z innych i przerabiali te wzory według swoich założeń i przekonań. 

Trzy okresy rozwoju sztuki starożytnej – Grecja

Sztuka starożytnej Grecji dzieli się na trzy okresy rozwoju. Pierwszym jest okres archaiczny, który trwał od dziesiątego do szóstego wieku przed naszą erą. Była to epoka, w której centrum kultury leży poza Europą. Drugi okres klasyczny przypadał na piąty i czwarty wiek przed naszą erą. W tym czasie zaczęto zdobywać największe osiągnięcia w dziedzinie architektury oraz rzeźby. Na pierwszy plan wysuwały się Ateny. Rozwinęło się też wtedy malarstwo ścienne oraz sztalugowe. Trzeci okres – hellenistyczny – przypadał na wiek trzeci i drugi przed naszą erą. Była to wspaniała epoka różnorodnego rozwoju sztuki, miast, a także nasilenia się wschodnich wpływów. Rozkwitła również literatura oraz sztuka w Aleksandrii.

Malarstwo wazowe – sztuka grecka

Grecy zawsze cenili sobie malarstwo. Jednakże obrazy tablicowe i ścienne najsłynniejszych mistrzów nie przetrwały – pozostało tylko malarstwo wazowe. Naczynia ceramiczne na samym początku miały tylko charakter użytkowy. Ze względu na to, że glina jest wytrzymała, to niektóre z nich ocalały i przez to pokazują, jak na przestrzeni lat zmieniały się sposoby ich dekorowania. Najbardziej znanymi stylami jest czarno- i czerwonofigurowy – to z nich korzystali starsi garncarze, którzy tworzyli.

Wiek siódmy to okres charakteryzujący się geometrią. Charakterystyczną cechą również był horyzontalny układ, geometryczne motywy o układzie linii łamanej pod kątem prostym. Motyw ten jest znany i używany do dziś.

W Koryncie pojawiły się tendencje orientalizujące. Zaczęły powstawać tam naczynia ceramiczne na oliwę, pachnidła, a także drobiazgi. Kompozycja tego malowidła bardzo się nie zmieniła, jednak pasy zaczęły być znacznie szersze i wypełnione formami zwierzęcymi oraz roślinnymi. Cechą charakterystyczną tego stylu było także unikanie wolnej przestrzeni.

W szóstym wieku przed naszą erą Attyka zaczęła rywalizować z Koryntem – wtedy też nastąpił początek stylu czarnofigurowego. W trakcie wypalania naczyń uzyskiwano żywą, czerwonobrązową barwę tła dla kompozycji. Pod koniec szóstego wieku przed naszą erą zaczęto odchodzić od wspomnianego stylu. Nadeszła epoka malarstwa czerwonofigurowego. Nowa technika stanowiła negatyw starszej: czarne tło i ceglastoczerwone sylwetki.

Sztuka grecka – architektura

Sztuka starożytnej Grecji kojarzy nam się także z architekturą. W niej uderza szczególna dbałość o proporcje oraz o stosowanie się do zasad symetrii, finezji szczegółów. Najbardziej reprezentatywna jest świątynia oraz teatr. Zasady konstrukcji i dekoracji budowli, które panowały w sztuce architektury starożytnej od okresu archaicznego do hellenistycznego, odnoszą się głównie do porządku doryckiego i jońskiego. Oba pojawiły się w siódmym wieku. Styl dorycki jest bardziej surowy i konserwatywny. Jest on naprawdę dosyć prosty i skromny – czysta sztuka grecka. Z kolei porządek joński jest bardziej dekoracyjny, lżejszy, a także smuklejszy w proporcjach. Różnica między tym stylem a doryckim jest widoczna w każdym elemencie budowli. Natomiast porządek koryncki rozwinął się jako pewnego rodzaju odmiana porządku jońskiego na przełomie piątego i czwartego wieku przed naszą erą. 

Teatr

Pierwszym teatrem w Europie był ten, który zapoczątkował sam Dionizos w Atenach. Na samym początku widzowie stali wokół orchestry, na której śpiewał oraz tańczył chór. Wraz z ewolucją występów zaczęto wznosić rusztowania z drewna, a następnie z kamienia. Teatry zawsze powstawały na zboczu góry. Niezmiennymi elementami tej budowli jest skene, proskenion i orchestra. Jednak zmieniała się ich rola oraz pozycje.

Widowiska teatru klasycznego odbywały się dwa razy do roku w okresie świąt i były połączone z konkursem dramatycznym. Organizacją spektakli zajmowało się trzech choregów, a autor dramatu przygotowywał swój dramat do wystawienia. Ajschylos wprowadził drugiego aktora, Sofokles trzeciego. Aktorzy ubierali na scenę szaty o symbolicznym kolorze i kroju, na twarze zakładali maski, informujące widza o charakterze i wieku postaci. Na głowy były zakładane peruki. Aby ich można było lepiej widzieć, wkładali na nogi podwyższające koturny. Recytacja była bardziej zbliżona do śpiewu.

Rzeźby greckie jako sztuka charakterystyczna dla starożytnej Grecji

Na samym początku greckie rzeźby wykonywano z drewna. Jednakże szybko się to zmieniło i zaczęto używać kamienia – zwłaszcza miękkiego wapienia i marmuru. W połowie szóstego wieku zaczęto stosować także sztuki odlewania rzeźb z metalu. Monumentalne posągi greckie zdobioną techniką, w której wykorzystuje się drewno, dekoruje się złotem, kością słoniową, używa się kamienie szlachetne oraz pastę szklaną.

Epoka archaiczna

Rzeźbę archaiczną udało się zachować w oryginałach do dziś. Na samym początku były to posągi greckie sakralne. W szóstym wieku przed naszą erą wykształciły się na dwa podstawowe typy rzeźb: kora i kuros. Pełniły one dwie funkcje: nagrobną oraz wotywną. Taka sztuka starożytna archaiczna kojarzy się z frontalnością oraz statycznością, płaskością i powierzchownością modelunku ciał. Z biegiem czasu rzeźba grecka zaczęła przeistaczać się w formę bardziej dekoracyjną, ozdobną, coraz częściej cechował ją wdzięk. Artysta bardzo mało poświęcał uwagi na tworzenie twarzy. Oczy zazwyczaj były skośne o wypukłych gałkach, a usta były w archaicznym uśmiechu, a włosy wyglądały jak sznury pereł. Muskulatura natomiast była płaska, statyczna z wysuniętą do przodu jedną stopą. Przypominają one wzory egipskie. Inne rzeźby greckie niż kursory i kory przetrwały w pojedynczych egzemplarzach.

Epoka klasyczna

Z tego okresu rzeźbę grecką znamy tylko z kopii rzymskich, które powstały jakoś pół wieku po tych oryginalnych. Rzeźbę z epoki klasycznej charakteryzuje umiar, harmonia, spokój oraz szlachetność. Wtedy ustalił się także kanon pięknej postaci ludzkiej, który kazał odwzorowywać sylwetkę ludzką zgodnie z naturą. Uderzający jest całkowity spokój rzeźbionych postaci. Poliklet starał się znaleźć ideał piękności w proporcjach i stosunkach liczbowych. Stworzył kanon doskonałej postaci – podstawa to szerokość palca i dłoni. Zastosował go w „Doryforosie”. Stworzył sylwetkę atletyczną, statyczną i masywną. Mięśnie są silniej zarysowane, ale twarz pozbawiona emocji.

Epoka hellenistyczna

Tendencje rzeźby klasycznej nie są zbyt lekkie. Dominują tutaj dwie tendencje. Jeden nurt jest prowadzony za Skopasem, który poszukuje surowości, wysiłku, walki i cierpienia. Natomiast drugi reprezentowany przez Praksytelesa kojarzy się z elegancją, lekkością, wdziękiem oraz miękkością. Ta pierwsza tendencja jest widoczna w „Grupie Laokoona”. Widać tu rozpaczliwy wysiłek, by wydostać się od sideł węży. Postacie jego synów, zdecydowanie mniejsze, są tłem dla jego postaci centralnej. 

Muzyka starożytnej Grecji

Muzyka starożytnej Grecji jest jedną z najstarszych kultur muzycznych. Niestety do dziś odnaleziono tylko kilka zapisów muzycznych. Znajomość muzyki opiera się na opisach autorów starożytnych. Wykorzystuje się również źródła z epok późniejszych, które powołują się na nieistniejące już traktaty i opisy muzyki. Związana ściśle z poezją oraz z kultem religijnym. Najstarszymi formami muzycznymi były hymny i dziękczynne pieśni na cześć Apollina. Dodatkowo popularne był dytyramby na cześć Dionizosa oraz inne rodzaje form muzycznych. Muzyka Grecji była jednogłosowa i jako sztuka starożytna odrębna zaczęła wydzielać się dopiero pod koniec okresu klasycznego. W muzyce greckiej można zauważyć też wpływy muzyki wschodniej. Wpływ muzyki greckiej na muzykę następnych epok był ogromny. Terminy muzyczne z czasów starożytnych używane są do dziś.

Świątynie – sztuka starożytnej Grecji

Do głównych gałęzi rzemiosła artystycznego należą: złotnictwo, jubilerstwo, kowalstwo artystyczne, konwisarstwo, ludwisarstwo, meblarstwo, introligatorstwo, pasamonictwo, hafciarstwo, koronkarstwo, tkactwo, ceramika, szkło artystyczne.

Świątynia starożytnej Grecji uważana była w starożytnej Grecji za mieszkania bóstwa, a nie dom modlitwy, jak w religii chrześcijańskiej. Typ ich ustalił się już około siódmego, szóstego roku przed naszą erą. Świątynie były budowane zgodnie ze stronami świata, przodem ku wschodowi.

Na samym początku budowano z drewna i gliny, potem z kamienia. Składały się z niewielkiego korytarza z płaskim stropem i przedsionkiem. Od siódmego wieku przed naszą erą otoczona była kolumnadą, która dźwigała belkowanie. Na nim spoczywał dwuspadowy dach.

Sport i igrzyska

Starożytne igrzyska olimpijskie są to igrzyska na cześć boga Zeusa. Odbywały się w Olimpii, mieście na Półwyspie Peloponeskim, co cztery lata. Pomiędzy tymi wielkimi imprezami rozgrywano też inne igrzyska sportowe, ale nie na taką skalę. Igrzyskami w Olimpii zainteresowane były wszystkie polis greckie. Na czas Igrzysk wstrzymywano działania wojenne.

Pierwsze starożytne igrzyska olimpijskie rozpoczęły się 1 lipca 776 roku przed naszą erą. Zostały one zakazane w roku 393 przez cesarza Teodozjusza I Wielkiego, gdyż uznał je za przejaw kultu bogów pogańskich. Przywrócono je dopiero w 1896 roku naszego wieku. W XX wieku nie zawiązywano rozejmów na czas igrzysk. Dlatego od 1896 igrzyska nie odbyły się trzy razy: w 1916 roku z powodu I wojny światowej, w 1940 i w 1944 z powodu II wojny światowej.

Starożytna sztuka grecka jako główną cechę posiada wysoki idealizm estetyczny. Nie jest ona naturalną i bezpośrednią reprezentacją rzeczywistości, ale idylliczną. Charakteryzuje się doskonałą wizją artystycznego umysłu, która jest postrzegana i przedstawiana przez nich w ich różnych odłamach artystycznych.

Mamy nadzieję, że ten artykuł przybliżył Wam więcej informacji na temat sztuki starożytnej Grecji.