Wyselekcjonowane starodruki mają istotne znaczenie pod względem inwestycyjnym i kolekcjonerskim. Efektowne działa zachowane w oryginalnej oprawie z metalowymi okuciami zachwycają wszystkich pasjonatów. Ich unikalność i drogocenność jest wyczuwalna w każdym detalu. Wykonane według tradycyjnych metod wymagają odpowiedniego przechowywania, ponieważ nieumiejętnie dostosowane warunki atmosferyczne mogą wpłynąć na trwałość kolekcjonerskich starodruków. Jak zatem obchodzić się z antycznymi egzemplarzami? Na co zwrócić szczególną uwagę? I wreszcie czy jak czyścić skórzane i pergaminowe oprawy?
Warunki domowe a przechowywanie starodruków
W muzeach, bibliotekach i archiwach warunki panujące wewnątrz są rygorystycznie przestrzegane. Stabilna temperatura w połączeniu (16-18 st. Celsjusza) i wilgotność względna (45/55%) są bezpieczne dla przechowywania dokumentów i książek. Jednak w domu utrzymanie wskazanych parametrów może być utrudnione. Jak więc poradzić sobie z przeszkodami, aby nie wpłynąć negatywnie na antyczną kolekcję? Przy ogrzewaniu (CO) najlepiej stosować nawilżacz powietrza, który pozwoli na utrzymanie optymalnej wilgotności. Temperatura nie powinna być wyższa niż 21 stopni Celsjusza. Jeśli istnieje ryzyko przekroczenia temperatury, to warto zamykać okna, drzwi i chronić pomieszczenie przed napływem ciepłego powietrza i promieni słonecznych na przykład zasłonami. Należy bezwzględnie unikać ekspozycji na wilgotnych ścianach i w okolicy kaloryferów. Papier nie powinien mieć kontaktu zarówno z naturalnym światłem, jak i sztucznym, punktowym. Emitowane ciepło i promieniowanie ultrafioletowe mają negatywny wpływ na starodruki.
Jak przechowywać starodruki?
Antyki przez wzgląd na użyte materiały nie mogą mieć kontaktu z niektórymi tworzywami. Niezbyt dobry pomysłem jest używanie syntetycznych koszulek i tekturowych organizerów. W pierwszym przypadku negatywny wpływ na starodruki mają plastyfikatory, w drugim zagrożeniem jest kwas i lignina. Rekomendowanym wyborem na przechowywanie antycznych dokumentów, pism i książek są specjalne opakowania wykonane z materiałów alkalicznych. Ważnym czynnikiem jest pozbycie się wszelkich metalowych elementów, jak biurowe spinacze i zszywki. Z czasem mogą pokryć się rdzą i uszkodzić antyczny papier. Dlaczego tak ważne jest przechowywanie starodruków? Papier mając kontakt ze wspomnianą ligniną stopniowo zaczyna żółknąć i tracić swoje właściwości. Staje się kruchy i cyklicznie ulega przetarciom. Kwaśny papier obarczony dużą zawartością ligniny powinien zostać poddany odkwaszaniu za pośrednictwem rezerwy alkalicznej, jednak nie w każdej sytuacji da się wykonać takie działania. Czasem konsekwencje uszkodzenia są nieodwracalne.
Jak poradzić sobie ze starodrukami zawilgoconymi? Jak usunąć pleśń i owady?
Wilgoć na starodrukach, to prosta droga do pleśni i rozwojowi mikroorganizmów. Woluminy, które miały kontakt z wodą, bądź przez warunki atmosferyczne panujące w pomieszczeniu miały kontakt z niewłaściwą wilgotnością powietrza należy możliwie jak najszybciej poddać suszeniu. Warto zastosować wentylatory z użyciem lekkiego ruchu powietrza, bo naturalne zasoby mogą niepotrzebnie przedłużyć proces suszenia. W przypadku zawilgocenia większej ilości starodruków powinny zostać poddane głębokiemu zamrożeniu. Jednak proces wymagający wysuszenia z pominięciem fazy ciekłej powinien odbywać się pod okiem profesjonalistów. Rozwój owadów to kolejny problem, który zazwyczaj wynika z nieodpowiednich warunków klimatycznych, bądź higieny. Na pojedynczych egzemplarzach można zastosować środki do zwalczania owadów izolując konkretny starodruk od pozostałych najlepiej za pośrednictwem plastykowej folii. Jednak przy masowym problemie również rekomendowanym rozwiązaniem jest kontakt z firmą, która specjalizuje się w obchodzeniu ze starodrukami. Wprowadzając dokumenty, książki i pisma do swojego zbioru należy niezwłocznie przyjrzeć się egzemplarzom, aby wyeliminować ryzyko owadów i pleśni, które mogą negatywnie wpłynąć na pozostałą kolekcję.
